Święto Zmarłych w Meksyku, poznaj Dia de los Muertos

Święto Zmarłych w Meksyku obchodzone jest głównie 1 i 2 listopada. Dzień 31 października jest dniem zmarłych dzieci. Przybywają one do swoich domów o północy 31 października i pozostają tam do następnego dnia, kiedy to ustępują miejsca dorosłym zmarłym. Ci natomiast przybywają 1 listopada i odchodzą 2 listopada. Dla wielu Meksykanów jest to jedno z najważniejszych świąt w roku, w którym duchy zmarłych wracają na Ziemię, aby spędzić czas z żywymi. Celebracja jest również ważna dla zachowania dziedzictwa i kultury kraju. Meksykańskie Święto Zmarłych zostało w 2008 roku wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO. Dla mieszkańców Meksyku zagadnienie śmierci jest częścią życia i często pojawia się w codzienności.

Świętowanie w ciągu tych dni jest barwne i pełne radości. To właśnie wtedy wspomina się zmarłych i tworzy się dla nich ołtarzyki, które są ozdobione kwiatami, jedzeniem, świecami, zdjęciami oraz przedmiotami, które były dla tej osoby ważne. Buduje się je w centralnej części domu, ozdabiając je jak powyżej oraz świecami – po jednej dla każdego zmarłego. Zawsze są na nim umieszczone wizerunki świętych i Matki Boskiej. Żywi muszą zadbać o pomyślne przybycie zmarłych. Poza przygotowaniem ołtarza zmarłym należy również wskazać im drogę do domu przy pomocy świec, kwiatów i kadzidła, znaczących szlak od cmentarza do domostwa. Zmarli po przebyciu tak długiej drogi z zaświatów są głodni i spragnieni, dlatego nie może zabraknąć pożywienia i napojów, które umieszcza się na ołtarzu rano w dzień odwiedzin. Na ołtarzu umieszcza się szklankę wody dla spragnionego zmarłego, który pokona wyczerpującą drogę zza światów oraz Pan de Muerto – słodkiego chleba/bułeczek. Ołtarz jest tym miejscem w dniach obchodów, wokół którego koncentrują się wszystkie wydarzenia. W jego przestrzeni zmarli komunikują się z żywymi.

W te dwa dni listopada w Meksyku zmarli są najważniejsi. Poza świętowaniem przy ołtarzach rodziny gromadzą się nad grobami zmarłych bliskich, spotykają dalszych krewnych. Wspominają tych, którzy odeszli, opowiadają sobie nawzajem historie o nich oraz posilają się przygotowanym jedzeniem. Również ważna jest celebracja na cmentarzu. Nocnemu czuwaniu na cmentarzach towarzyszy zaduma, a nie huczna zabawa. Dominującym kolorem w tych dniach jest intensywna pomarańczowa barwa margerytek, którymi przystraja się groby. Za murami cmentarza organizowane są verbeny – fiesty uliczne z muzyką i śpiewami. Ulice pełne są straganów ze słodyczami: czaszkami z cukru, gdyż głównym symbolem śmierci, już od czasów prehiszpańskich, jest calavera – czaszka.

Śmierć została przez Meksykanów spersonifikowana pod postacią szkieletu eleganckiej kobiety w sukni i kapeluszu z piórami, wedle XIX-wiecznej mody. Koścista dama, która już stała się symbolem meksykańskiego święta to Catrina. Sama Catrina powstała na początku XX wieku i została stworzona przez rysownika José Guadelupe Posadę w celu satyrycznym.

Często kolorowe i dekoracyjne, czaszki są jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Dia de los Muertos. Mogą być wykonane z cukru ("calaveras de azúcar"), papieru lub innych materiałów. Czaszki również królują na twarzach w formie makijażu. Z okazji święta zmarłych organizowane są konkursy, a także wielkie wystawy sztuki ludowej, których tematem jest śmierć, np. konkursy poetyckie lub na najładniejszy ołtarz ku czci śmierci czy zmarłych.

Zarówno Catrina, jak i czaszki to tylko ornament, dekoracja. Te elementy nie mają żadnego znaczenia religijnego. Dia de los Muertos to święto pełne symboliki, które celebruje życie i śmierć, ukazując śmierć nie jako koniec, ale jako część nieustannego cyklu życia.