Ramadan – co turysta powinien o nim wiedzieć?

Ramadan w 2024 roku rozpocznie się w niedzielę 10 marca i potrwa do wieczora 8 kwietnia. Pamiętajcie, że jest to okres ruchomy i w każdym roku może wypadać w innym terminie.

Ramadan to dziewiąty miesiąc w kalendarzu muzułmańskim, ceniony przez wyznawców islamu jako szczególnie święty. Tradycja głosi, że to właśnie w tym czasie prorok Mahomet otrzymał pierwsze objawienia Koranu, nazywane również świętą księgą islamu. Jest to czas postu, modlitwy, refleksji duchowej i solidarności społecznej. W trakcie Ramadanu muzułmanie przestrzegają ścisłego postu od świtu do zachodu słońca, powstrzymując się od spożywania jedzenia, picia, palenia papierosów oraz od uczestnictwa w niektórych innych przyjemnościach zmysłowych. Jest to dość trudne, dlatego przestrzegania wszystkich zakazów oczekuje się od osób dorosłych i zdrowych. Obowiązek nie obejmuje dzieci, osób starszych (czyli według tradycji muzułmańskiej powyżej 40 lat), kobiet w ciąży oraz podczas menstruacji. Z postu zwolnione są osoby pracujące fizycznie oraz będące w podroży. Ramadan kończy się uroczystym świętem Eid al-Fitr, które obchodzone jest jako czas radości, obfitości i wzajemnej życzliwości.

Ramadan jest praktykowany głównie w krajach o dominującej populacji muzułmańskiej. Obejmuje to wiele krajów w regionie Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej, Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej. Niektóre z tych krajów to: Arabia Saudyjska, Egipt, Maroko, Indie, Indonezja, Turcja, Pakistan, Bangladesz, Malezja, Tunezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie i wiele innych.

Ramadan trwa przez jeden miesiąc islamskiego kalendarza księżycowego, co zazwyczaj oznacza około 29 do 30 dni. Długość Ramadanu może się różnić w zależności od obserwacji nowego księżyca, która determinuje początek i koniec tego świętego miesiąca dla muzułmanów.

Post to jedna z głównych praktyk ramadanu. Muzułmanie powstrzymują się od spożywania pokarmów, picia, palenia papierosów oraz od stosunków płciowych od świtu do zachodu słońca.

Modlitwa podczas ramadanu jest bardzo ważna. Muzułmanin ma się obowiązkowo modlić pięć razy w ciągu każdego dnia. Podczas tego szczególnego okresu ważna jest ostatnia modlitwa, odmawiana wieczorem, po piątej, obowiązkowej modlitwie. Nazywa się Tarawih. Jest to modlitwa odprawiana w nocy, polegająca na odczytaniu odpowiednich fragmentów Koranu.

Ramadan to czas skupienia się na duchowości, modlitwie oraz refleksji nad własnymi uczynkami i relacją z Bogiem.

Pod koniec ramadanu muzułmanie obowiązani są do zapłacenia jałmużny, znanej jako Zakat al-Fitr. Jest to forma dobrowolnej daniny, którą przekazuje się potrzebującym, aby umożliwić im świętowanie zakończenia ramadanu.

W trakcie postu muzułmanie starają się unikać grzechów, być uprzejmi i miłosierni wobec innych oraz unikać wszelkich negatywnych zachowań.

Jako pierwszy posiłek w czasie ścisłego postu (ramadanu) podaje się talerz, na którym są oliwki, daktyle, placki, sery, owoce w syropie, śmietanka z bawolego mleka. Jest to pożywna nagroda dla wytrwałych, którzy zgodnie z nakazami Koranu od wschodu do zachodu słońca wstrzymali się od jedzenia i picia. Po talerzu ramadanowym (iftar) podaje się danie główne (około północy), które pomogą przetrwać kolejny dzień postu.

Wszyscy wyznawcy islamu wstają przed świtem, aby modlić się i spożyć wspólne suhoor, przygotowując się tym samym do długiego dnia postu, który rozpoczyna się od porannego adhaan, czyli "wezwania do modlitwy". W dni robocze suhoor zazwyczaj spożywany jest w domu w gronie rodziny. Natomiast w weekendy mieszkańcy większych islamskich miejscowościach często udają się do specjalnie przygotowanych namiotów lub restauracji.

Koniec postu przypada na pierwsze dni następującego miesiąca – Eid al-Fitr. Radosne świętowanie trwa ok. 4-5 dni, podczas których praktycznie wszystkie instytucje są nieczynne. Muzułmanie przygotowują wystawne uczty, spotykają się w gronie rodzinnym, a na ulicach większych miast odbywają się imprezy i pokazy sztucznych ogni. To właśnie wtedy podróżowanie po krajach arabskich jest najtrudniejsze, dlatego trzeba mieć to na uwadze podczas planowania swoich wakacji.

Klasycznym pozdrowieniem tego dnia jest "Id Mubarak".

W godzinach dziennych większość kawiarni i restauracji, które nie są ukierunkowane na obsługę turystów, pozostaje zamknięta. Nieliczne otwarte lokale działają ograniczonym zakresem, a personel, mając puste żołądki, może być mniej uprzejmy. Trudniejsze może być podróżowanie podczas wspomnianego wcześniej Eid al-Fitr, gdyż świętowanie odbywa się w gronie rodzinnym i wiele osób podróżuje do swych rodzin, co powoduje przepełnione dworce, czy niedziałające punkty usługowe.

Podczas ramadanu od niemuzułmanów oczekuje się szacunku dla poszczących. 

W Turcji czy Tunezji, gdzie obyczaje są stosunkowo liberalne, spożywanie jedzenia w miejscach publicznych, podobnie jak picie czy palenie papierosów, nie jest uważane za odpowiednie. W hotelach oraz większych kurortach nie odczujecie zbytnio różnicy w świadczeniu usług podczas ramadanu, jednak w dobrym geście jest wyrozumiałość dla osób obsługujących. Podczas miesięcznego postu lokale mogą być otwarte krócej, aby umożliwić pracownikom spędzenie więcej czasu z rodziną i na modlitwie.

Jeżeli wybieracie się na wakacje do Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Egiptu czy Arabii Saudyjskiej, mimo wysokich temperatur w ramadanie koniecznie jest stosowne ubranie w miejscach publicznych.

Ramadan może być ciekawym doświadczeniem podczas wakacji. To niebywała okazja do obserwowania zwyczajów lokalnych społeczności podczas najważniejszego święta w religii muzułmańskiej.