Pompeje – jak zwiedzić i co warto zobaczyć?

Dzieje Pompejów trwały ok. 800 lat – od VII w. p. n. e. Miasto było bardzo rozwinięte w swoim czasie, oferując mieszkańcom wszelkie wygody i dobra kulturalne. Nazywano je też miastem rozpusty, ponieważ mieścił się w tam unikatowy dom publiczny, o którym piszemy poniżej. Mieszkańcy Pompejów żyli beztrosko i spokojnie, a widoki rozciągające się wokół napawały ich pięknem i dobrym humorem. Niestety, w 62 r. miasto zostało nawiedzone przez trzęsienie ziemi, które zniszczyło 80% zabudowy. Potem co prawda rozpoczęto jego odbudowę, ale niespełna 17 lat później nastąpił jego ostateczny koniec spowodowany erupcją Wezuwiusza.

Przepiękne otoczenie Pompejów okazało się również śmiertelnie niebezpieczne. W 79 r. Wezuwiusz – wulkan górujący nad miastem – wybuchł z ogromną siłą, unicestwiając mieszkańców miasta. Siła natury okazała się tak potężna, że słupy dymu i popiołu wulkanicznego przysłoniły słońce nawet w oddalonym Rzymie, a sam popiół przykrył Pompeje warstwą o grubości ok. 6 m. Według relacji Diona, rzymskiego historyka, pył znad wulkanu dotarł aż do Afryki, Syrii i Egiptu. Zniszczenia powstałe po erupcji objęły obszar od Herkulanum po Stable. Wybuch i popiół wulkaniczny zrujnowały zabudowę miasta, wznieciły pożar i spowodowały zawalanie się budynków. Mimo to, dzięki licznym pracom archeologicznym i konserwacyjnym, Pompeje mają po dziś dzień wiele do zaoferowania.

Starożytne Pompeje nazywane są również miastem-muzeum. Wśród wielu zabytków udostępnionych turystom, na pewno warto zwrócić uwagę na następujące obiekty:

Bazylika i świątynia Apollina w Pompejach

Bazylika została zbudowana w latach 120 – 178 p. n. e. i na początku swojego istnienia służyła jako hala targowa. Następnie, w I w.p. n.e., stała się gmachem sądu. Na ścianach budowli znaleziono napisy sprzed 2 tysięcy lat. Bazylika została zniszczona w trakcie trzęsienia ziemi w 62 roku, niestety jej odbudowy nie udało się dokończyć przed wybuchem wulkanu.

Naprzeciwko bazyliki znajduje się wzniesiona przez Samnitów Świątynia Apollina. Budowla ta niegdyś mieściła na swoim placu liczne posagi bóstw oraz zbiorniki wodne. Zachowały się wykonane z brązu posągi Apollina i Diany, których kopie znajdują się przed wejściem do świątyni. Oryginalne rzeźby znajdują się w Muzeum Narodowym w Neapolu.

Foro Civile de Pompei

Ulica prowadząca od Bramy Morskiej, przez którą wchodzi się do Pompejów, prowadzi prosto na Forum. Jest to plac o wymiarach 38 x 157 m otoczony kolumnadą, przy którym mieściły się budynki publiczne, kultowe oraz hale targowe. Plac pełnił (jak zwykle to miało miejsce w tamtych czasach) funkcję ośrodka życia społecznego. Warto więc wybrać się na forum i wyobrazić sobie, jak kiedyś to miasto tętniło życiem. Ponadto rozejrzyj się dookoła Forum – znajdziesz tam wiele ciekawych, starożytnych budowli!

Termy

Jeśli mowa o Forum i Świątyniach bóstw, to w naszym zestawieniu nie może zabraknąć Term – a w Pompejach było ich aż trzy! Wszystkie znajdowały się w pobliżu Forum. Termy nie były koedukacyjne, gdyż były podzielone na bliźniacze męskie oraz damskie sekcje. Budynki ogrzewano gorącym powietrzem krążącym pod posadzką oraz pomiędzy ściankami działowymi. Idealne miejsce na relaks – nic dziwnego, że dzisiejsze sauny również cieszą się taką popularnością!

Dom Publiczny

W Pompejach wykonywano również ,,najstarszy zawód świata". Lupanar, czyli dom publiczny, odkryto podczas prac wykopaliskowych w 1862 r. Budynek był dwukondygnacyjny i mieścił 10 pokoi, do których wpadała minimalna ilość światła. Ściany w budynku były pokryte wymownymi freskami, które można by uznać za katalog usług.

Nazwa ,,Lupanar" wywodzi się od słowa "Lupus", czyli wilk, ponieważ prostytutki w starożytnym Rzymie były nazywane Wilczycami.

Villa dei Misteri

Poza wieloma budynkami usługowymi, religijnymi oraz urzędowymi, w Pompejach odkryto też wiele budynków mieszkalnych. Jednym z nich jest Willa z Misteriami – Villa dei Misteri. Willa istniała już w II w. p. n. e., ale była jeszcze wtedy skromną budowlą. Z czasem, po kolejnych przebudowach, uzyskała obecny rozmiar. Budynek zawdzięcza swoją nazwę freskom znajdującym się w środku. Malowidła przedstawiają rytuał wtajemniczenia w misteria dionizyjskie. Trzeba przyznać, że freski są imponujące – rozciągają się na ścianie na wysokość 3 m i długość 17 m!

Amfiteatr w Pompejach

Amfiteatr został zbudowany w 80 r. p. n. e. i ma wymiary 135 x 104 m. W czasach swojej świetności mieścił nawet 20 000 widzów. Na galerię wokół najwyższego sektora prowadziły osobne wejścia i były przeznaczone wyłącznie dla kobiet. Warto zauważyć, że dopiero za czasów panowania Augusta, kobiety dostały pozwolenie na uczestniczenie w tego rodzaju wydarzeniach.

Teatro Grande i Teatro Piccolo (Odeon)

Poza Amfiteatrem, w Pompejach znajdował się również teatr – Teatro Grande, czyli Teatr Wielki. Zbudowano go już w III w. p. n. e. i mieścił ponad 5 tysięcy widzów. Miejsca podzielone były na 5 sektorów, z czego najniższe były przeznaczone dla elit. Do Wielkiego Teatru dobudowano Odeon zwany potocznie Małym Teatrem. Choć jego rozmiar nie jest imponujący – mieścił zaledwie 1500 widzów - to potrafi zachwycić swoim układem architektonicznym.

Chociaż na terenie samych Pompejów nie wybudowano żadnego muzeum ze względu na to, że jest to obszar wykopalisk archeologicznych, to niedaleko, bo w Neapolu, znajduje się Narodowe Muzeum Archeologiczne. Jest to jedno z najważniejszych muzeów archeologicznych na świecie. W skład zbiorów wchodzi m.in. kolekcja Farnase, w której znajdują się rzeźby i przepiękne posągi z różnych obszarów Włoch. Nie brakuje również wcześniej wspomnianych posągów z Pompejów. W muzeum można zwiedzać także wiele znamienitych okazów numizmatycznych, kolekcję egipską czy rzeźby pochodzące z Willi Papirusów. Jeśli nie masz w planie podróży do Neapolu, w zastępstwie możesz odwiedzić Antykwariat w Pompejach, w którym przechowywane są niektóre znaleziska.

Jak dojechać? Do Pompejów łatwo dostać się z wielu miejsc w południowej Italii. Zdecydowanie najłatwiej jest przyjechać z Neapolu lub Sorrento. Podróż koleją z tych miast nie powinna potrwać dłużej niż 1h. Alternatywą będzie przejazd samochodem, który z pewnością będzie najszybszy i najbardziej komfortowy.

Infrastruktura. W samych Pompejach, rozumianych jako współczesne miasto turystyczne, znajduje się multum lokali gastronomicznych, hoteli czy sklepów. Na pewno nie będziesz narzekał na nudę, ponieważ znajdziesz tutaj dobre jedzenie i ciekawe punkty do zobaczenia. Polecamy również wybrać się na wycieczkę na Wezuwiusz, jeśli planujesz spędzić w Pompejach więcej niż jeden dzień.

Kiedy najlepiej zwiedzać Pompeje i co ze sobą zabrać? Klimat południowych Włoch sprawia, że zawsze jest dobra pora na zwiedzanie tego regionu. Natomiast latem, temperatury będą wyższe niż 30 stopni, warto ubrać się lekko i pamiętać o nakryciu głowy. Teren wykopalisk jest rozległy, dlatego weź po uwagę, ze wycieczka nie będzie krótka, a co najmniej kilkugodzinna. W związku z tym zabierz ze sobą wystarczającą ilość napojów oraz suchy prowiant. Pamiętaj również, że na teren wykopalisk można wnieść niewielki plecak o rozmiarach 30 x 30 x 15cm, więc pakuj się uważnie! Większe bagaże trzeba pozostawić w darmowej szatni przed wejściem.

Wstęp do wykopalisk jest darmowy w każdą pierwszą niedzielę miesiąca od października do marca.