Piramidy w Gizie - kto i dlaczego je budował, czyli kilka słów o najsłynniejszych zabytkach Egiptu

Słynne na cały świat piramidy w 1979 r. wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wybudowano je na przełomie XXVII i XXVI w. p.n.e. Nie były jednak pierwszymi piramidami, jakie powstały na terenie dzisiejszego Egiptu.

Pierwszą piramidę postawiono w Sakkarze nieopodal Kairu w XXVII w. p.n.e. dla faraona Dżesera. Faraonowi marzył się pochówek w budowli większej i bardziej spektakularnej niż stawiane wówczas mastaby (kamienne grobowce mające kształt graniastosłupów). Architekt Imhotep zaprojektował więc i wybudował dla władcy piramidę. Była to piramida schodkowa, nazwana tak ze względu na charakterystyczny kształt. Władca spoczął w grobowcu wysokim na 62 m. Podstawę budowli stanowił prostokąt o wymiarach 125 m na 109 m.

Pomysł, by grzebać zmarłych władców w piramidach, chwycił. Kolejni władcy również je mieli. Na przestrzeni lat zmieniał się kształt budowli. Coraz bardziej przypominały ostrosłup. Dziś w okolicach Kairu znajduje się kilkadziesiąt piramid. Trzy wpisane na listę UNESCO zyskały popularność ze względu na swoje rozmiary. Są najwyższymi piramidami w Egipcie. Pozostałe piramidy są dużo mniejsze. Chowano w nich małżonki faraonów oraz dostojników.

Pierwszą piramidą, która stanęła w tym mieście, jednocześnie najwyższą, jest Wielka Piramida, lepiej znana jako Piramida Cheopsa. W czasach starożytnych uznano ją za jeden z siedmiu cudów świata (obecnie jest jedynym, który dotrwał do czasów nowożytnych). Powstała około 2560 r. p.n.e. z przynajmniej 2 milionów kamiennych bloków. Każdy z nich ważył od 2,5 do nawet 50 ton. Jej budowa trwała ponoć 20 lat. Użyto do niej - a także dwóch pozostałych piramid - wapienia z okolic Gizy, czerwonego granitu sprowadzanego z Asuanu i białego wapienia pozyskiwanego z kamieniołomu w Tura. Piramida ma nieco ponad 137 m wysokości. Pierwotnie była wyższa - mogła mieć około 150 m - wierzchołek nie przetrwał jednak do naszych czasów. Każdy z boków piramidy jest długi na 230,4 m.

Środkową piramidę zbudowano w 2540 r. p.n.e. dla syna Cheopsa – Chefrena. Ma obecnie 137 m, jest o 6 metrów niższa niż w momencie powstania. Boki budowli liczą 210 m. Jej wyróżnikiem jest posąg Wielkiego Sfinksa stojący obok. Posąd ma długość 72 m, wysokość 20 m i jest wyrzeźbiony w litej skale. Do dziś nie ustalono, w jakich okolicznościach pojawił się przy piramidzie. Krążą teorie, że mógł powstać dużo wcześniej niż grobowce, zaś ludzką twarz zyskał dopiero za panowania Chefrena. Najbardziej prawdopodobna jest jednak teza, że stworzono go na polecenie władcy, dlatego głowa została wyrzeźbiona na podobieństwo Chefrena.

Najmłodsza i najniższa piramida – Mykerinosa - należy do wnuka Cheopsa. Powstała w 2525 r. p.n.e. i mierzy 62 m (w momencie budowy mogła mieć 66 m), boki są długie na 108 m.

Przez wieki świat nauki debatował nad fenomenem piramid. Zastanawiano się m.in. nad ich przeznaczeniem. Dziś powszechne jest twierdzenie, że służyły wyłącznie celom pochówkowym. Rozmiary budowli miały z jednej strony odzwierciedlać pozycję zmarłego za życia, z drugiej umożliwiać zgromadzenie wokół nieboszczyka jego ulubionych przedmiotów (w grobowcach składano też rzeczy osobiste, ważne dla zmarłego). Wierzono, że będą mu towarzyszyć i dodawać splendoru w świecie zmarłych.

Zagadką pozostawało też to, kto budował piramidy. Rozmiar prac, także stopień ich skomplikowania skłaniał niektórych do snucia tez, że jest to dzieło... istot pozaziemskich. Bardziej prawdopodobne tezy mówiły, że do robót byli angażowani niewolnicy egipscy. Najnowsze badania wskazują jednak, że mogli to być wolni mieszkańcy Egiptu.

Giza jest dziś jedną z dzielnic Kairu. Najłatwiej dostać się do niej z metropolii taksówką. Kursują też specjalne busy. Turyści, którzy są na wczasach w Egipcie zorganizowanych przez biuro podróży, mogą odwiedzić Gizę w ramach wycieczki fakultatywnej.

Sprawdź, gdzie warto jechać do Egiptu!