Petra w Jordanii – starożytne miasto wykute w skale

 Z czego słynie Petra?

Petra to ruiny starożytnego miasta Nabatejczyków wykutego w skale, a konkretniej w różowo-czerwonym piaskowcu (stąd nazywana jest też "Skalnym Miastem" lub "Czerwono-Różowym miastem"). Położona jest w południowo-zachodniej Jordanii, w dolinie, do której prowadzi jeden wąwóz – As-Sik.

Petra znana jest szerszej publiczności z filmu "Indiana Jones i Ostatnia Krucjata" i książki "Rendez-vous ze śmiercią" Agathy Christie. Jednak miłośnicy historii starożytnej z pewnością znają ją nie tylko jako dobrą "aktorkę". Petra została założona w IV wieku p.n.e przez Nabatejczyków, czyli arabskie plemię wykorzystujące lokalizację Petry do celów handlowych. Formalnie stała się więc stolicą Królestwa Nabatejczyków, która zasłynęła z monumentalnych budowli wykutych w klifach.

Historia miasta wykutego w skale

Jak wspomnieliśmy wyżej, lud zamieszkujący Petrę stworzył z niej ważny węzeł handlowy i transportowy, a to wszystko dzięki jej fortunnej lokalizacji – na skrzyżowaniu szlaków prowadzących z Indii do Egiptu oraz z Arabii do Syrii. Nabatejczycy pobierali opłaty od innych kupców, jak również sami trudnili się handlem – wszak mieli do tego idealną sposobność. Najczęściej operowali taki towarami, jak srebro, złoto, mirra, kadzidło czy nawet kość słoniowa.

W okresie hellenistycznym Petra stała się miejskim osiedlem, w którym mieszkańcy – pomimo najazdu macedońskich wojsk Antygona Jednookiego w 321 r p.n.e. – żyli spokojnie i szczęśliwie. Jednak 42 lata później nastąpiło ogromne trzęsienie ziemi, które spowodowało wyludnienie miasta.

A co z architekturą, która przecież jest tak oryginalna? Warto zacząć od tego, że w rozwoju architektury Petry wyróżnia się trzy okresy:

•   nabatejski – III-II w. p.n.e.;

•   hellenistyczny – I w. p.n.e. – I w. n.e.;

•   rzymski – II-III w.

Okres nabatejski jest mieszanką architektoniczną innych kultur, ponieważ Nabatejczycy nie mieli za sobą tła budowniczego – umiejętności, technik, narzędzi itp. Dlatego charakterystyczną cechą architektury Petry jest miks stylów architektonicznych –egipskich, syryjskich, hellenistycznych i rzymskich, co w rezultacie stworzyło odrębny, bardzo oryginalny styl charakterystyczny dla Nabatejczyków.

Przełom okresu hellenistycznego i rzymskiego (z naciskiem na I w n.e.) określa się mianem złotego wieku budownictwa monumentalnego. Dzięki inicjatywie króla Aretasa IV nastąpiła znaczna rozbudowa Petry, która czerpała głównie z architektury rzymskiej. Stworzono wtedy świątynię Kasr Bint Firaun (Pałac Córki Faraona), teatr, a nawet rozbudowano istniejący system wodociągów, który był dość nowoczesny, jak na tamte czasy.

W Petrze koniecznie zobacz następujące budowle:

Al-Chazna, czyli Skarbiec Faraona (Chaznat al-Firaun) – wykuta w skale piętrowa budowla powstała ok. I-II w. n.e. To wizytówka miasta i jego najsłynniejsza budowla, dlatego warto przyjechać do Petry chociażby dla niej. Zachwyca dbałością o detale i oryginalnością ornamentów.

Ad-Dajr, czyli Klasztor – stary klasztor z okresu Bizancjum, który powstał w okresie rządów ostatniego króla nabatejskiego Rabela II (70-106 w n.e.).

Kasr Bint Firaun, czyli Pałac Córki Faraona albo świątynia Duszary (lokalnego bóstwa Nabatejczyków) – świątynia powstała z piaskowca w I w p/ n.e. lub w I w n..e – dokładna data nie jest znana.

Dzielnica Grobowców Królewskich, w skład której wchodzą: Grobowiec Urny, Grobowiec Jedwabny, Grobowiec Koryncki i monumentalny Grobowiec Pałacowy. Ciekawostką jest fakt, że są puste.

Teatr Rzymski – jedna z większych budowli w Petrze. Teatr był w stanie pomieścić nawet 10 tysięcy osób! Został wybudowany najprawdopodobniej w I w. n.e.

•   Petra jest określana jako miasto wykute w skale, jednak… nie zawsze tak było! Pierwsi Nabatejczycy, którzy przybyli do tego miejsca mieszkali zazwyczaj w namiotach, które tworzyły dość luźne obozowisko wśród skał oraz w naturalnych jaskiniach.

•   Petra to także mistyczne miasto pełne tajemnic, a to z miano z kolei zyskała dzięki licznym legendom i przedstawianiu jej w popkulturze. Wystarczy chociażby wspomnieć o fabule filmu o Indianie Jonesie – według niej to właśnie w Skarbcu Faraona znajdował się słynny Święty Graal. Abstrahując jednak od kinowej fikcji, warto wspomnieć o krążących wśród miejscowych legendach.

•   Skarbiec Faraona podobno wziął swoją nazwę od skarbu Faraona, który umiejscowiono na szczycie budowli (jak widać, nazwa bardzo dosłowna). Niemniej jednak, według współczesnych opowieści, budowla nie pełniła roli skarbca, a królewskiego grobowca. Ostatecznie jednak nie wyjaśniono jednoznacznie funkcji, jaką pełnił Al-Chazna.

•   Jordańscy Beduini są znani z tego, że opowiadają sobie i miejscowym legendy o Petrze. Jedną z nich jest to, że Petrę zamieszkują dżiny, czyli pustynne duchy, które nawiedzają odludne miejsca i straszą ludzi. Inna legenda głosi, że to właśnie w Petrze znajduje się skała, z której Mojżesz pozyskał wodę.

•   Potomkowie Nabatejczyków żyją w Petrze do dziś. Mieszkają w tamtejszych i jaskiniach i grobowcach.

Kiedy jechać do Petry?

Latem temperatury w Jordanii sięgają nawet 40 stopni Celsjusza, dlatego polecamy wybrać się w okresie od września do maja. Petra przyciąga tłumy turystów, więc jeśli chcesz nacieszyć się widokiem majestatycznych budowli, pojedź tam jak najwcześniej – nawet o 6-7 rano (zwykle około 10-11 dopiero zbierają się zwiedzający). Wędrówka po Petrze, z zobaczeniem najważniejszych atrakcji, powinna zająć minimum jeden dzień.

Jak można zwiedzać Petrę?

Opcje są dwie – na własną rękę lub w poprzez wycieczkę fakultatywną Petra w Jordanii z biura podróży. Wówczas bazą wypadową najczęściej jest jordańska Akaba. Ze względu na bliskość Izraela popularne jest również łączenie tych dwóch krajów w ramach wycieczki objazdowej.

Porady dotyczące bezpieczeństwa

Choć Petra, jak i cała Jordania leży geograficznie na Bliskim Wschodzie, jest bezpiecznym krajem, wolnym od bezpośrednich konfliktów z innymi państwami. W Jordanii dominuje kultura i religia arabska, popularne jest również spotykanie miejscowych, którzy podchodzą i próbują coś sprzedać – miej zatem na uwadze, by poruszać się najlepiej w grupie oraz pilnować swoich rzeczy osobistych. Niemniej jednak Beduini, jak i inni Jordańczycy, są bardzo gościnnym narodem.

Jak się ubrać?

Ze względu na wspominaną religię, w geście okazania szacunku mieszkańcom, staraj się możliwie jak najbardziej zakrywać swoje ciało. Wybieraj zatem długie nogawki i rękawy, pamiętaj też o nakryciu głowy. Ze względu na mocne słońce przez cały rok przydadzą się okulary przeciwsłoneczne, krem z flitrem oraz wygodne buty do całodniowego spaceru i trekkingu (zwiedzanie Petry obejmuje też poruszanie się po skałach).

Jeśli chcesz zasłonić włosy, w Petrze przy Skarbcu Faraona możesz nabyć tradycyjne chusty. Poproś sprzedającego, by zawiązał Ci ją zgodnie z tamtejszą sztuką noszenia!

Jaką walutę zabrać?

W polskim kantorze zwykle nie dostaniesz dinarów jordańskich – a jeśli już, to po bardzo niekorzystnym kursie. Do Jordanii najlepiej zabrać dolary amerykańskie, które po przylocie wymienić na lokalną walutę w nawet na lotnisku (polecamy Arab Bank w hali głównej).

Więcej o atrakcjach w Jordanii przeczytasz w naszym artykule pt. "Co zobaczyć w Jordanii?", dzięki któremu zaplanujesz swoją podróż.