Lody włoskie, czyli gelato – sprawdź, co warto o nich widzieć i dlaczego są wyjątkowe
Włoskie lody, nazywane "gelato" to kulinarne osiągnięcie Włoch. Ich kremowa konsystencja, naturalne składniki i szeroka gama smaków, sprawiają, że stają się nieodłącznym elementem wakacyjnego klimatu na ulicach Italii. Dowiedz się więcej o tym pysznym zimnym deserze.
Co to jest gelato?
Na całym świecie słowo "gelato" zazwyczaj tłumaczy się jako "ice cream" lub po prostu "lody". Niemniej jednak, istnieją istotne różnice między zwykłymi lodami a gelato. O tych różnicach przeczytacie poniżej.
Lodowa epoka, czyli trochę historii na temat lodów
Historia włoskich lodów sięga aż czasów rzymskich. Według niektórych źródeł to właśnie Rzymianie wynaleźli lody, mieszając śnieg z różnymi aromatami. Jednak pierwszymi lodowymi pionierami byli Chińczycy, którzy chłodzili śniegiem napoje już w 3.000 r. p.n.e., a pierwsze wzmianki o deserach lodowych pochodzą z czasów Tang w Chinach (618-907 n.e.).
Z toskańską teorią powstania lodów związany jest też słynny architekt i rysownik Bernardo Buontalenti, słynący z organizacji dużych bankietów i uczt dla arystokracji, urodzony we Florencji w 1536 roku. Stworzył on ku uciesze gości, słynne lody z dodatkiem mleka, miodu, żółtka, bergamotki, cytryny i pomarańczy. Receptura lodów zwanych Buontalenti przetrwała do dziś. Pierwsza lodziarnia powstała we Florencji w XVI wieku, a dziś lodziarnie można spotkać na każdym rogu ulicy. Słynne "gelato" jest wytwarzane na różne sposoby w zależności od regionu, w którym jest produkowane.
Włoskie lodziarnie mają długą tradycję i są często przekazywane z pokolenia na pokolenie, tak samo, jak receptury lodów. We Włoszech są również specjalne szkoły, które uczą tego kulinarnego fachu. Jedna z najbardziej znanych szkół wytwarzania tego wyśmienitego deseru jest Gelato University prowadzona przez firmę Carpigiani w Bolonii. Kursy obejmują teorię i praktykę na różnych stopniach zaawansowania. Nauki robienia lodów można się również podjąć w innych miejscach np. w Italian Culinary Institute for Foreigners w Kampanii oraz Carpigiani Gelato University Chicago w Stanach Zjednoczonych. Włoskie lodziarnie są znane z jakości wytwarzanych lodów, a szkoły umożliwiają im zachować tradycję i przekazywać ją dalej.
Subiektywnie wybrane lodziarnie
Poniżej kilka z najlepszych lodziarni we Włoszech:
- Gelateria Duse da Giovanni w Rzymie,
- Gelateria Il Doge w Wenecji,
- Chalet Ciro w Neapolu,
- Bella Blu Gelateria w Polignano a Mare,
- Gelateria di Piazza w San Gimignano,
- La Sorbetteria Castiglione w Bolonii.
Powyższe lodziarnie to zaledwie kilka, które oferują pyszne włoskie lody wytwarzane z naturalnych składników.
Gelato vs. ice cream
Czym różnią się włoskie gelato od tradycyjnych lodów? Gelato są przygotowywane z naturalnych składników. W przeciwieństwie do lodów przemysłowych, które pełne są barwników i konserwantów, gelato zawierają wyłącznie naturalne składniki. Dodatkowo, w gelato nie stosuje się gotowych lodowych mieszanek, które czasami dodawane są do klasycznych lodów.
Kolejną istotną różnicą jest sposób ubijania. Ma to kluczowe znaczenie dla smaku i konsystencji lodów. Gelato ubijane są znacznie wolniej niż lody przemysłowe, co sprawia, że zawierają mniej powietrza. Włoskie lody mają średnio 30% powietrza, podczas gdy lody klasyczne od 50 do 100%. Włoskie gelato również zawiera mniej tłuszczu, a co za tym idzie – mniej kalorii!
Tradycyjne lody są podawane w bardzo niskiej temperaturze, co sprawia, że stają się twarde, a ich smak jest trudniej wyczuwalny. Gelato natomiast serwowane są o ok. 10 stopni cieplejsze, dzięki czemu nasze kubki smakowe nie są zmarznięte i możemy intensywniej odczuwać smak lodów. W tej temperaturze gelato są również bardziej miękkie i przyjemniejsze do jedzenia.
Jak dobrać odpowiednio smaki włoskich gelato?
Ważnym punktem jest komponowanie smaków i tekstur lodów. Komponowanie włoskich lodów to sztuka, która ma za zadanie uzyskać doskonałą harmonię. Smaki się przenikają i ogromne znaczenie ma ich dobór. Przeważnie nakładanie lodów odbywa się od najciemniejszego lub najbardziej intensywnego smaku, po ten najłagodniejszy. Włoskie lodziarnie oferują szeroki wybór zapachów i aromatów, które idealnie ze sobą współgrają i warto połączyć je w jedną gamę odczuć smakowych. Ważne jest, aby słodycz lodów była dobrze wyważona i nie dominowała nad innymi doznaniami znajdującymi się w naszym rożku lub pudełeczku/pucharku. Dobrze skomponowane nie będą przytłaczające, ale subtelnym odczuciem słodyczy.
Jak zamawiać lody we Włoszech – przydatne zwroty
Lody możemy zamówić zarówno w wafelku, jak i pucharku. Tutaj warto wiedzieć, jaki rozmiar lodów otrzymacie. Jeśli zamówicie np. coppetta piccola – najmniejszy rozmiar, otrzymacie jedną lub dwie gałki lodów, coppeta media – otrzymacie średni puchar lodów, zwykle zawiera dwie lub trzy gałki, coppeta grande – to największa porcja deseru, gdyż zawiera trzy lub cztery gałki. To samo możecie zamówić w rożku, ale zamiast coppeta będzie adekwatnie cono (rożek), czyli cono piccolo, cono medio i cono grande.
Sycylijska granita
Jeśli będziecie na wakacjach na Sycylii, koniecznie spróbujcie granity sycylijskiej, czyli drobno rozdrobnionego lodu oraz soku z cytryny lub innych owoców. Do granity podawana jest słodka bułka, którą można maczać w deserze lodowym. Jest ona idealna na gorące dni i szybko gasi pragnienie. Na Sycylii również będziecie mogli skosztować lodów w bułce, czyli "brioche con gelato". Jest to bardzo popularna forma podawania lodów i często jada się je na śniadanie.
Lody włoskie, ale wcale nie włoskie
Lody świderki tzw. włoskie, czyli z automatu, które możecie zamówić w każdym prawie miejscu w Polsce, wzięły swoja nazwę od maszyny do lodów, włoskiej produkcji i nie mają wiele wspólnego z oryginalnymi recepturami z Italii.
Nieważne w jakim regionie Włoch będziecie na wakacjach, ważne, że spotkacie na swojej drodze lodziarnie z przepysznymi lodami!
