Magazyn Wakacje.pl
Nowości

Efez – antyczne miasto w Turcji

AzjaAgnieszka Słupecka20.01.2025

Efez to największe i zarazem zachowane w najlepszym stanie starożytne miasto na wschodzie basenu śródziemnomorskiego. To również najczęściej odwiedzana atrakcja turystyczna w Turcji. Poznajcie jego historię, wspaniałe zabytki i przydatne informacje dla turystów.

Efez
Efez

Gdzie się znajduje miasto Efez?

Efez to jedno z najważniejszych starożytnych miast na zachodnim wybrzeżu Turcji, położone w pobliżu Izmiru, nad rzeką Mały Menderes (dawniej Kaistros). Uznawany za jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych w Turcji, Efez znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Miasto zachwyca swoją bogatą historią i imponującymi ruinami, które odzwierciedlają wpływy różnych cywilizacji, takich jak starożytni Grecy, Rzymianie, Bizantyjczycy oraz Seldżucy. To wyjątkowe miejsce przyciąga turystów z całego świata, oferując niezapomniany spacer po antycznych ulicach i kontakt z kulturą sprzed wieków.

Zwiedzając Turcję i Efez, warto zobaczyć takie zabytki jak Biblioteka Celsusa, Świątynia Artemidy czy Wielki Teatr, które świadczą o dawnej świetności miasta i jego roli jako jednego z najważniejszych ośrodków handlowych i religijnych starożytnego świata.

Krótka historia Efezu

Efez został założony w XI w. p.n.e. i był ośrodkiem pielgrzymkowym poświęconym bogini-matce Kybele, po której spuściznę przejęła helleńska Artemida. W czasach rzymskich miasto było stolicą Azji Mniejszej, skupiającą handel i finanse regionu. Zamieszkiwało tu 250 000 ludzi. Świetność miasta skończyła się w VI stuleciu, kiedy to główny port nad rzeką Cayster uległ zamuleniu, przez co Efez został odcięty od morza, a co za tym idzie i od świata.

Jak zwiedzać Efez?

Efez zwiedza się prawie jak współczesne miasto, gdyż ulice mają swoje nazwy. Na teren starożytnych ruin prowadzą dwa wejścia. Jedno znajduje się na górze od strony Selcuk. To wejście jest praktyczniejsze, gdyż zwiedzanie prowadzi w dół po wzniesieniu i nie trzeba wchodzić pod górę, co ma znaczenie w trakcie zwiedzania w porze letniej, kiedy towarzyszą wysokie temperatury. Początek zwiedzania dla wielu może wydawać się mało atrakcyjny, gdyż za kasami biletowymi wita nas dość zwykłe stanowisko archeologiczne. Jednak jak przejdziemy dalej marmurową ulicą, dotrzemy do placu Doklecjana i Bramy Herkulesa. W tym punkcie z nieciekawego stanowiska archeologicznego przeobraża się w prawdziwe miasto.

Efez
Efez

Świątynia Artemidy

Świątynia Artemidy (znana także jako Artemizjon) była jednym z najbardziej imponujących osiągnięć architektury starożytnej Grecji i została uznana za jeden z siedmiu cudów świata antycznego. Jej budowa trwała kilka stuleci. Świątynia została spalona w 356 roku p.n.e. przez Herostratesa, który chciał zyskać nieśmiertelną sławę. Odbudowano ją później z jeszcze większym rozmachem, ale została ostatecznie zniszczona przez Gotów w 262 roku n.e. W VI wieku bizantyjski cesarz Justynian, budując kościół Hagia Sophia w Konstantynopolu, zabrał stąd prawie wszystkie ocalałe marmury.

Świątynia Hadriana

Świątynia Hadriana w Efezie to jedna z najlepiej zachowanych budowli starożytnego miasta Efez. Powstała w II wieku n.e. ku czci cesarza Hadriana, który odwiedził miasto w 128 roku. Budowla wyróżnia się piękną fasadą w stylu korynckim, z łukiem ozdobionym płaskorzeźbami przedstawiającymi mityczne postacie, m.in. boginię Tyche oraz sceny z życia Efezu. Obecnie część oryginalnych płaskorzeźb przechowywana jest w Muzeum w Selçuku. Świątynia Hadriana to jedna z kluczowych atrakcji Efezu, która zachwyca zarówno miłośników historii, jak i architektury starożytnej.

Droga Marmurowa

Droga Marmurowa w Efezie to jedna z głównych arterii starożytnego miasta, łącząca Bibliotekę Celsusa z Wielkim Teatrem. Wyłożona marmurowymi płytami, ciągnie się na długości około 400 metrów, będąc jedną z najlepiej zachowanych ulic Efezu. Uważni zobaczą, że droga ma żłobienia po kołach starożytnych pojazdów. Przy teatrze z Drogą Marmurową krzyżuje się Droga Arkadyjska łącząca miasto z portem, oddalonym ok. 500 m. W V wieku na całej jej długości zainstalowano oświetlenie uliczne. W tamtych czasach miały je tylko Rzym i Antiochia. Tą drogą podąża się już do wyjścia.

Droga prowadząca do Bilioteki Celsusa
Droga prowadząca do Bilioteki Celsusa

Biblioteka Celsusa

Gmach został wzniesiony w latach 110-135 przez Gajusza Juliusza Agiula, który chciał uczcić w ten sposób swojego ojca Celusa Polemeusa. Budynek prezentuje się nadal imponująco. Jego dwupoziomowa fasada jest ozdobiona kolumnami i posągami. Bibliotekę łączy z agorą Brama Mazeusza Mitrydatesa – zbudowana w postaci łuku triumfalnego.

Fasadę budynku odbudowano w latach 70. XX wieku. Ozdabiają ją wnęki z czterema posągami – Mądrość, Cnota, Myśl i Poznanie. W Efezie wystawione są ich gipsowe kopie, a oryginały można zobaczyć w Muzeum Efezu w Wiedniu.

Biblioteka Celsusa
Biblioteka Celsusa

Łaźnie Scholastyki i dom publiczny

W samym centrum miasta stoi budynek, którego funkcja i przeznaczenie były dalekie od pobożności – to Łaźnie Scholastyki i dom publiczny. Wskazówka prowadząca do niego to odciśnięta stopa i kobieca twarz wyryta na chodniku. Łaźnie Scholastyki składały się z kilku pomieszczeń, w tym ciepłych i zimnych basenów, saun oraz przestrzeni do relaksu i rozmów. Jest to jedna z ciekawszych budowli w starożytnym mieście.

Łaźnie Scholastyki i dom publiczny
Łaźnie Scholastyki i dom publiczny

Wielki Teatr

Teatr w Efezie to jedna z najbardziej imponujących budowli starożytnego miasta i jeden z największych teatrów w całym świecie antycznym. Powstał w III wieku p.n.e., a swoją ostateczną formę uzyskał za czasów cesarza Trajana w II wieku n.e. Teatr mógł pomieścić nawet 25 tysięcy widzów. Wykorzystywano go nie tylko do wystawiania przedstawień teatralnych, ale także do organizacji zgromadzeń publicznych i widowisk.

Wielki Teatr w Efezie, będący jednym z najlepiej zachowanych starożytnych teatrów, nadal gości różnorodne wydarzenia kulturalne. W ramach corocznych Efeskich Festiwali Muzycznych na jego scenie występowali światowej sławy artyści, tacy jak Luciano Pavarotti, Tina Turner czy Elton John.

Wielki Teatr
Wielki Teatr

Kościół Najświętszej Maryi Panny

Kościół Najświętszej Maryi Panny w Efezie to pierwszy na świecie kościół zbudowany ku czci Matki Chrystusa. Powstał między II a IV wiekiem na miejscu dawnej rzymskiej bazyliki. To właśnie tutaj, w 431 roku, odbył się Trzeci Sobór Powszechny, podczas którego oficjalnie potwierdzono tytuł Maryi jako Matki Bożej. Do współczesnych czasów zachowały się jedynie fragmenty tej wyjątkowej świątyni, w tym dobrze zachowana chrzcielnica – przybudówka, gdzie odbywały się ceremonie chrztu. Kościół Najświętszej Maryi Panny to jedno z kluczowych miejsc w Efezie, które przyciąga turystów zainteresowanych historią chrześcijaństwa i architekturą starożytną.

Kościół NMP
Kościół NMP

 Jak się dostać do Efezu?

Jeśli planujecie podróż do Efezu i nie będziecie korzystać z samochodu ani autobusu turystycznego, musicie się udać się do Selçuku. Ruiny Efezu znajdują się zaledwie 3 km od centrum miasta, a tę trasę można pokonać pieszo lub wybrać jeden z lokalnych środków transportu: taksówkę (koszt ok. 1 euro), dolmuş – minibus (ok. 0,5 euro) lub wynająć rower za około 1 euro na dobę.

Musicie pamiętać, że wyjście jest po innej stronie, dlatego najwygodniej jest wybrać się na wycieczkę fakultatywną do Efezu, którą zapewni transport dostosowany do zwiedzania i co ważne oferuje przewodnika w języku polskim.

Efez o zachodzie słońca
Efez o zachodzie słońca

Efez bilety wstępu

Bilety można nabyć bezpośrednio przy wejściu do stanowiska archeologicznego w Efezie.

Sezon letni (kwiecień – październik): Codziennie od 8:00 do 19:00.

Sezon zimowy (listopad – marzec): Codziennie od 8:00 do 17:00.

Wskazówki dla zwiedzających

Efez najlepiej zwiedzać tuż po otwarciu lub w późniejszej części dnia ok. zamknięcia stanowiska archeologicznego. Po pierwsze rano jest mniej turystów i jeszcze nie doskwiera palące słońce w porze letniej. Po drugie warto wybrać się na zwiedzanie podczas zachodu słońca. Światło przy zachodzie słońca pięknie oświetla ruiny, a poza tym jest już mniej turystów i mniej upalnie.

Pamiętajcie, aby zabrać zapas wody pitnej, bo po wejściu nie będzie możliwości jej kupienia. Również konieczne podczas zwiedzania są wygodne buty, które powinny mieć antypoślizgową podeszwę. Droga Marmurowa może być śliska, a o kontuzję nie trudno. Zabierzcie ze sobą również nakrycie głowy i zabezpieczcie skórę wysokim filtrem UVA i UVB.

Aby lepiej poznać historię i znaczenie Efezu, warto skorzystać z usług licencjonowanych przewodników – nie poznacie tego miejsca bez ciekawych opowieści i wskazówek.

Jeśli chcecie poznać inne wycieczki w Turcji, zapraszamy do przeczytania naszego artykułu pt. "Najciekawsze wycieczki fakultatywne w Turcji".

Skopiowano
Skopiuj link
Agnieszka Słupecka
Agnieszka Słupecka
Z turystyką związana jest od zawsze. Kilkunastoletnie doświadczenie w branży sprawiło, że od kilku lat dzieli się swoimi podróżniczymi doznaniami i wiedzą w tekstach publikowanych on-line. Prywatnie jest osobą lubiącą aktywnie spędzać czas i próbować nowych aktywności, smaków i wyzwań. Zimą uwielbia wyjazdy narciarskie, a latem lubi być blisko wody i natury. Podczas swoich wyjazdów wakacyjnych ceni sobie komfort, niezależność oraz możliwość poznania miejsca, w którym wypoczywa. Na turystykę patrzy całościowo, czyli od planowania wyjazdu, aż do zakończenia podróży.