Chichén Itzá w Meksyku – niezwykłe miasto Majów

Gdzie znajduje się miasto Majów?

Miasto Chichén Itzá znajduje się na półwyspie Jukatan, niecałe 3 km od miejscowości Pisté. Od większych, bardziej znanych miast, takich jak Cancun i Playa del Carmen, dzieli je natomiast ok. 200 km.

Niewiele wiadomo o historii tego miejsca. Chichén Itzá zostało założone przez Majów pomiędzy IV, a VI w. n. e. Swój rozkwit przeżywało w okresie między X i XI w n. e. I było wówczas najludniejszym miastem Majów. Jednak w XIII w. miasto zaczęło się powoli wyludniać, a w XV w. już kompletnie zostało opuszczone przez mieszkańców. Tak naprawdę nie jest znany dokładny powód – mówi się natomiast, że to wybór Majów, którzy, wraz z rozwojem cywilizacyjnym, zmienili styl życia z rolniczego na bardziej zaawansowany, idący w kierunku militarnym.

Opuszczone miasto zostało ponownie odkryte w połowie XIX w. przez dwóch podróżników: amerykańskiego prawnika Johna Lloyda Stephensa oraz irlandzkiego architekta Fredericka Catherwooda. Pomimo upływu tysięcy lat, porośnięte roślinami ruiny świątyń i pozostałych budowli wciąż wzbudzały zachwyt (Majowie byli znani m.in. z ciekawych, szczegółowych konstrukcji wapiennych). Do dziś zjeżdżają się tu turyści z całego globu.

W Chichen Itza znajdują się głównie piramidy schodkowe, arkady z kolumnami i inne budowle z kamienia:

•   Kukulkana

To najsłynniejsza budowla w mieście Majów, znana również jako Zamek (El Castillo), która została wzniesiona w VIII w n.e. Jej wysokość wynosi 30 m, a długość podstawy - 55 m. Kształtem przypomina piramidę schodkową z płaskim czubkiem, której konstrukcja jest w całości jednym wielkim, architektonicznym majstersztykiem. Świątynia stanowi bowiem ukłon w stronę szeroko pojętej astronomii, którą Majowie opanowali do perfekcji.

Świątynia ma dokładnie 365 stopni – tyle, ile jest dni w roku. Każdy z 4 boków świątyni jest nachylony do Ziemi pod kątem 90 stopni.

2 razy do roku – podczas równonocy wiosennej i jesiennej – na piramidę pada cień przypominający kształtem Upierzonego węża, czyli boga Kukulkana (stąd jej nazwa). Głowy wężów w formie rzeźb znajdują się też przy wejściu do świątyni.

Gdy staniesz przed Świątynią Kukulkana i głośno zaklaszczesz, usłyszysz dźwięk przypominający odgłosy kolorowego ptaka – kwezala herbowego, który pojawiał się w jukatańskich wierzeniach i legendach.

•   El Caracol, czyli ślimak

El Caracol to kolejny przykład zainteresowania astronomią ze strony Majów. Nazwa budynku, czyli ślimak, wywodzi się od spiralnych schodów znajdujących się w środku. Z zewnątrz to natomiast okrągła, szeroka wieża o wysokości 12 m i średnicy 6,7 m oparta na dwóch tarasach. Budowla służyła jako obserwatorium astronomiczne, które z kolei wykorzystywano do przyglądaniu się niebu i przewidywania zaćmienia słońca – tak, Majowie byli aż tak zaawansowani w dziedzinie astronomii!

•   Templo de los Guerreros – Świątynia Wojowników

Ta charakterystyczna świątynia z ołtarzem ustawionym na szczycie schodów wzięła swoją nazwę od rzeźb wojowników maszerujących wzdłuż ścian. Kolejną charakterystyczną kwestią są kolorowe freski ukazujące m.in. handlowców przewożących swoje towary drogą morską. Warte uwagi są też kolumny podtrzymujące dach - Atlantydy oraz wielka kamienna figura boga deszczu Chac-Moola. Cechą charakterystyczną dla sztuki Majów jest zastosowane sklepień pozornych wewnątrz budowli.

•   La Iglesia, czyli Kościół

To niewielka, bardzo bogato zdobiona świątynia na planie czworokąta z jedną komnatą i z jednymi drzwiami. Znajduje się w południowej części Chichén Itzá, obok El Castillo. Ponad głównym gzymsem wznosi się wysoki, ozdobny grzebień, na którym pojawia się powtarzający się w ornamentach kościoła motyw - meandry i maski boga Chaca.

• Grobowiec Kapłana

To 10- metrowa piramida stojąca w południowej części Chichén Itzá, niedaleko El Caracol, przypomina nieco mniejszą wersję Świątyni Kukulkana. W środku znajdowało się 7 grobowców wraz ze szczątkami oraz wartościowymi przedmiotami (stąd też budowla znana jest również pod nazwą Dom Kości). Rogi boczne piramidy zakończone są motywami masek znanego już w tym kompleksie boga Chaca. Ciekawostką jest to, że ze świątyni prowadzi długi podziemny korytarz - według Majów tunel był łącznikiem między światem zamarłych, a rajem.

W Chichén Itzá znajduje się również największe boisko (168 x 70 m) do rytualnej gry w pelotę. Nic ci ta nazwa nie mówi? Już wyjaśniamy. Na podstawie płaskorzeźb można wywnioskować, że 14 graczy (po 7 w każdej drużynie) próbowało trafić 5,4-kilogramową piłką przez kamienne obręcze ustawione wysoko na ścianach kortu. Z punktu widzenia fizyki wydaje się to niemożliwe, ale stwierdzili tak Hiszpanie, którzy podbili Meksyk w XVI wieku. W grze w pelotę chodziło o odtworzenie walki dnia z nocą i światłości z ciemnością, stąd tez określenie, że była rytualna.

W dzisiejszych czasach gra w pelotę byłaby uznana za – delikatnie mówiąc – kontrowersyjną. Przegraną drużynę skazywano bowiem... na śmierć.

Jedynym stałym źródłem wody w Chichén Itzá były cenoty, czyli głębokie studnie krasowe. Od nich też wywodzi się nazwa miasta, która oznacza dosłownie "u wylotu studni Itza". Obiekty nazywane są też "Świętymi Studniami", ponieważ podobno wrzucano do nich kobiety jako ofiary dla boga deszczu Majów, który mieszkał w studniach. Pełniły więc funkcję religijną. Dowodem na takie hołdowanie mają być odkrycia archeologiczne z wewnątrz studni – ludzkie kości oraz damska biżuteria. Wieść o tym przyciąga podróżników, którzy chcą je zobaczyć na własne oczy!

Jak dojechać? Tak naprawdę dojazd zależy od Twojej bazy wypadowej. Skorzystaj z ofert biur podróży, którzy proponują wycieczki objazdowe po Jukatanie. Inną opcją jest też wykupienie wycieczki fakultatywnej do Chichen Itza z pobliskich kurortów: Cancun, Playa del Carmen. Jeśli zależy Ci na maksymalnej wygodzie i elastyczności podróży, postaw na wynajem auta w Meksyku.

Jak się ubrać? W Chichen Itza praktycznie przez cały rok jest gorąco, dlatego – oprócz oczywiście o przewiewnym ubraniu z naturalnych materiałów - pamiętaj o odpowiednim nakryciu głowy, okularach przeciwsłonecznych i kremie z filtrem. Przydadzą się też wygodne obuwie – sportowe sandały lub sneakersy.

Co zabrać? Ze względu na pogodę oraz kilka godzin chodzenia, zabierz ze sobą duże ilości wody oraz przekąski, najlepiej w formie kanapek lub/i świeżych owoców. Na terenie kompleksu znajdują się też liczne stragany, więc jeśli planujesz przywieźć sobie pamiątkę, zaopatrz się w gotówkę.

Kiedy najlepiej zwiedzać? Chichen Itza to najbardziej oblegana atrakcja na Jukatanie, dlatego miej to na uwadze podczas wyboru godziny. Najlepiej jest odwiedzić kompleks rano podczas otwarcia (kiedy tłumy turystów jeszcze się nie zebrały) lub po południu, przed zamknięciem. Polecamy omijać wycieczki w niedzielę – wówczas Meksykanie mają tam wstęp wolny, co może potęgować liczbę zwiedzających.

Czy można wchodzić na piramidę? Od 2008 roku wchodzenie na Świątynię Kukulkana (oraz każdą znajdującą się tam budowlę) jest zabronione, ponieważ zdarzył się tam śmiertelny wypadek. Ponadto stąpanie po schodach przez wiele tysięcy turystów dziennie mogłoby znacznie uszkodzić zabytki.

Czy można podbić paszport pieczątką z Chichen Itza? Tak! Koniecznie weź ze sobą paszport, by zdobyć pieczątkę z Chichen Itza. Takie dodatkowe pieczątki można zdobyć, odwiedzając obiekty z listy siedmiu nowych cudów świata.

Jak się wymawia Chichen Itza? Prawidłowa wymowa prekolumbijskiego miasta Majów brzmi mniej więcej jak "Cziczenica".